หน้าหนังสือทั้งหมด

ความเชื่อและกรรมในพระพุทธศาสนา
22
ความเชื่อและกรรมในพระพุทธศาสนา
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ในศก ๑๒๑ ២២ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยสัทธาสัมปทาและสามัตถิยะส่วนปรหิต ปฏิบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย พอเป็นนิทัสสนนัย 0 ด สัทธาสั
บทความนี้สำรวจความเชื่อในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับกรรมและผลของกรรม โดยกล่าวถึงความเชื่อ ๔ ประการ คือ กัมมสัทธา เชื่อกรรม, วิปากสัทธา เชื่อผลแห่งกรรม, และกัมมัสสกตาสัทธา เชื่อความที่สัตว์มีกรรมเป็นของตน นอ
วิริยสมบัติและความเพียร
68
วิริยสมบัติและความเพียร
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៦៨ ในศก ๑๒๖ ๓ ประการ คือ วิริยสมบัติ โลกัตถจริยา ๑ ๑ จะพรรณนาพระคุณพิเศษ รัฏฐาภิบาลโนบาย ๑ พอเป็นนิทัสสนนัย วิริยสมบัติข้อต้นนั้น คือถึงพร้อมด้วยความเพียร, ค
บทความนี้พูดถึงความสำคัญของวิริยสมบัติหรือความเพียรในการประกอบกิจกรรม โดยอธิบายถึงคุณลักษณะและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นเมื่อมีความเพียรในทางที่ถูกต้อง ความเพียรมีหลายลักษณะและเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้บุคคลสามา
การป้องกันและรักษาความดีตามพระบรมพุทโธวาท
70
การป้องกันและรักษาความดีตามพระบรมพุทโธวาท
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๗๐ กลายเป็นสมุทรฉะนั้น. สมเด็จพระโลกนาถเจ้าประทานพระบรมพุทโธวาทโดยนัย ให้นรชาติเอา ใจใส่ป้องกันรักษาทำนุบำรุงเกาะคือ ถิ่นฐานที่พำนักของตน อย่าปล่อยให้ห้วงน้ำ
ในพระพุทธภาษิต สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ได้เผยเเพร่แนวทางการป้องกันและรักษาความดี โดยเปรียบเปรยถึงการทำเกาะไม่ให้ห้วงน้ำท่วม โดยอธิบายถึง 4 องค์สมบัติที่จำเป็นในการรักษาใจและอารมณ์ของต
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
74
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๗๔ พ ทรงปฏิบัติอยู่ในสังคหวัตถุเป็นเบื้องหน้า, จักรวรรดิวัตรนั้น จัดเป็นประเภทโดยอรรถกถานัยเป็น ๑๒ ประการ คือทรงจัดธรรมการรักษาและป้องกันอันเป็นธรรม อนุโตชนส
เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติตนในสังคหวัตถุและจักรวรรดิวัตรของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส กำหนดแนวทางการบริหารและความสัมพันธ์ระหว่างพระองค์กับประชาชน รวมไปถึงการป้องกันและพัฒนาประเทศผ่านหลัก
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
77
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ประกอบด้วยองค์สมบัติ ๗๗ ราชนิยม แลสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้านั้น อันท่านที่เป็นมุขมนตรี และเจ้ากระทรวงเข้า ช่วยเป็นกำลัง ได้ทรงสั่งและรักษาราชการ ด้วยพระวิริ
บทความนี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และคุณสมบัติของพระบรมโอรสาธิราชตามหลักการ 5 ประการ ได้แก่ อัตถัญญู, ธัมมัญญู, มัตตัญญู, กาลัญญู และ ปริสัญญู ซึ่งช่วยให้สามารถบริหารราชการได้อ
มิตรแท้ vs มิตรเทียม: คำสอนจากสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
82
มิตรแท้ vs มิตรเทียม: คำสอนจากสมเด็จพระมหาสมณเจ้า
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៨២ ในสิงคาโลวาทสูตร สมเด็จพระชินสีห์ตรัสเรียกบาปมิตรว่า มิตรปฏิรูป คือ มิตรเทียม ตรัสรียกกัลยาณมิตรว่าสุนัท คือคนใจดีที่จัดว่า เป็นมิตรแท้ คือ เป็นผู้ปอกลอกเ
บทความนี้ได้กล่าวถึงการแบ่งแยกลักษณะของมิตรจากคำสอนของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า โดยเน้นถึงความสำคัญของมิตรแท้ที่มอบความรัก เอื้อเฟื้อ และเกื้อกูลกันเมื่อประสบปัญหา ในขณะที่มิตรเทียมเป็นผู้ที่มีนิสัยที่ถือเอ
การสงเคราะห์มิตรในพระพุทธศาสนา
83
การสงเคราะห์มิตรในพระพุทธศาสนา
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๘๓ เป็นผู้มีตนเสมอ ไม่แสดงความแปรผันในการนั้น ๆ อวิสวาทนตาย ด้วยความซื่อตรง ไม่ล่อลวง กัน ดูก่อนคฤหบดีบุตร มิตรอมาตย์ผู้เปรียบด้วยทิศเบื้องซ้ายอันกุลบุตรบำรุ
เนื้อหานี้พูดถึงหลักการสำคัญในการสงเคราะห์มิตรตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะการใช้สังคหวัตถุ ๔ ซึ่งประกอบไปด้วยการให้ กริยา การเอาใจใส่ และความเสมอต้นเสมอปลายในการสร้างไมตรี โดยอ้างอิงถึงรูปแบบการปฏิ
พระอริยวงศาคตญาณและสมบัติของพระมหากษัตริย์
109
พระอริยวงศาคตญาณและสมบัติของพระมหากษัตริย์
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณสมเด็จพระสังฆราช(กิตฺติโสภณมหาเถระ) ๑๑๒ บกพร่องช่องใหญ่ ๆ ย่อมจะเกิดขึ้นมากมาย ดุจคนอยู่ในที่มือ ณ ราตรี ย่อมแลเห็นรูปทั้งหลาย เขื่องไปกว่าจริงฉะนั้น ฯ อธิบายว่า เมื่อเหตุอันใดอั
บทความนี้เสนอหลักการสำคัญในการปกครองของพระมหากษัตริย์ตามแนวพระอริยวงศาคตญาณ โดยเน้นถึงสมบัติ 5 ประการที่พระมหากษัตริย์ควรมี ได้แก่ อาโรคยสมบัติ ความปรีชารวมถึงการมีบริวารที่ซื่อสัตย์และมีความสามารถเพื
พระราชอุทิศถวายแด่พระรัตนตรัย
151
พระราชอุทิศถวายแด่พระรัตนตรัย
สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ลำดับนี้ ๑๕๕ พระสงฆ์ผู้ได้มาในมหามงคลกาลนี้ จักมีสมานฉันท์รับพระราชทานตั้ง สัตยาธิษฐาน ขอพระพระศรีรัตนตรัย ที่ปรากฏเป็นมงคลสูงสูดของทวยเทพและมนุษย์ทั
บทความนี้กล่าวถึงการถวายพระราชอุทิศแด่พระรัตนตรัยในมหามงคลกาล โดยมีพระสงฆ์ประกอบพิธีกรรมเพื่อขอพระราชทานความสุขความเจริญ และความเป็นสิริมงคลให้แก่พระราชาและประชาชนในประเทศไทย สิ่งเหล่านี้ถือเป็นการนำพ
การเจริญอิทธิบาทในธรรมวินัย
155
การเจริญอิทธิบาทในธรรมวินัย
๑๕๙ สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงท่องเที่ยวไปในโคจร (ที่เที่ยว) ซึ่งเป็นวิสัยอันสืบมา จากบิดาของตนจักเจริญด้วยอายุบ้าง จักเจริญด้วยวรรณะบ้าง จักเ
เนื้อหากล่าวถึงการเจริญอิทธิบาท ๔ ประการ ซึ่งรวมถึง ฉันทะ (ความพอใจ), วิริยะ (ความเพียร), จิตตะ (ความตั้งใจ) และ วิมังสา (การพิจารณา) ที่ช่วยนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิตตามธรรมวินัย นอกจากนี้ยังได้มีการกล
ความสำคัญของศีลและการบริจาค
249
ความสำคัญของศีลและการบริจาค
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย (เจริญญาณวรเถร) ๒๕๔ สมาทเปติ โส นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฐาเน โภคสมุปทญฺจ ลภติ ปริวารสมปทญฺจ ความว่า ทายกผู้หนึ่ง ย่อมให้ทานด้วยตนเองด้วย ย่อมชักชวนผู้อื่นด้วย ทายกผู้นั้นจะได้ โภคสัมปทา
เนื้อหาเกี่ยวกับการให้ทานและการรักษาศีลที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตในสังคม ผู้มีศีลจะได้รับสิ่งดีๆ และมีผลต่อชีวิตทั้งตนเองและผู้อื่น การทำดีช่วยสร้างความเจริญในชุมชนและประเทศ การละทิ้งความอยากเสพส
พระธรรมและอิทธิพลต่อมนุษย์
256
พระธรรมและอิทธิพลต่อมนุษย์
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) อภิวาทนสีลิสฺส ๔ นิจจ์ วุฑฒาปจายิโน ๒๖๑ จตุตาโร ธมฺมา วฑฺฒนฺติ อายุ วัณโณ สุข พล ฯ ความว่า ธรรมสิ่งชอบเป็นคุณที่สัตว์ต้องประสงค์ ๔ ประการ คือ อายุ พรรณ ผิวกาย ส
เนื้อหานี้กล่าวถึงคุณลักษณะของธรรมที่มนุษย์ปรารถนาเพื่อความมีสุขและความเจริญในชีวิต อธิบายถึงการกราบไหว้และเคารพในความเป็นธรรมที่ช่วยเสริมสร้างความสมบูรณ์ให้แก่ชีวิต ทั้งนี้เนื้อเริ่มต้นด้วยการชี้ให้เ
อัตตสัมมาปณิธิและการตั้งตนไว้ชอบ
264
อัตตสัมมาปณิธิและการตั้งตนไว้ชอบ
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญญาณวรเถร) ( พ.ศ. ๒๔๖๖) ในศกนี้ (พ. ศ. ๒๔๖๖) ได้เลือกมารับพระราชทานถวายวิสัชนา อัตตสัมมาปณิธิ ๑ วิริยสมบัติ ๑ รัฏฐาภิบาลโนบาย ๑ พอเป็นนิทัศนนัย อยู่ในโอฆะ ๓ Q) ด ๑ ๒๖๙ ๓ ปร
บทความนี้เสนอแง่มุมเกี่ยวกับอัตตสัมมาปณิธิ ซึ่งหมายถึงการตั้งตนไว้ชอบในโลกแห่งวัฏฏสงสาร โดยเน้นการปฏิบัติตนให้เหมาะสมตามภูมิฐานของตน เพื่อหลีกเลี่ยงอุปสรรคต่างๆ ในชีวิต การมีสติสัมปชัญญะในการทำคุณงามค
ความรุ่งเรืองแห่งแผ่นดินสยาม
272
ความรุ่งเรืองแห่งแผ่นดินสยาม
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๒๗๗ อย่างไรจึงจะทำความรุ่งเรืองแห่งแผ่นดินดินแดนสยามเขต ให้เทียมกันกับประเทศอื่น จะดำเนิน ให้สนิทสสนมกลมเกลียวกไม่รู้จักแตกร้าว สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทร
บทความนี้พูดถึงแนวทางการดำเนินรัฐประศาสน์ในสยามเพื่อให้ความรุ่งเรืองเป็นที่ยอมรับในระดับสากล ทั้งในเรื่องของการเสริมสร้างความสัมพันธ์ฉันมิตรกับประเทศเพื่อนบ้านและการดำเนินงานที่มุ่งสร้างสุขและเจริญแก่
การบูชาและคุณสมบัติของพหุสัจจะในพระพุทธศาสนา
277
การบูชาและคุณสมบัติของพหุสัจจะในพระพุทธศาสนา
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) พระราชบุตรเหล่านั้นให้เกิดความนิยมในการศึกษา สามารถในกรณียะกิจสมพระราชประสงค์ของพระราชบิดา อรรถธรรม ២៨២ รับความฝึกหัดได้ปรีชารอบรู้ในนิติศาสตร์ ทรง ในฝ่ายพระพุท
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะความสำคัญของพหุสัจจะซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญในการเจริญเติบโตในทางธรรมและการเป็นที่พำพึ่งของผู้อื่น การบูชาพระธรรมรัตนะผ่านการปฏิบัติสำหรับภิกษุพหุสุต และกล
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และการเลือกธรรมมาของพระราชา
293
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และการเลือกธรรมมาของพระราชา
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) พ. ศ. ๒๔๗๑ ๒๙๘ ในปีนี้ ( พ.ศ. ๒๔๗๑ ) จะเลือกธรรมมารับพระราชทานถวายวิสัชนา ๔ ประการ คือ อัตถกามตา ธิติ พหุปปิยตา และ รัฏฐาภิบาลโนบาย พอเป็น นิทัศนนัย อัตถกามตา ค
ในปี พ.ศ. 2471, สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้เลือกธรรมมารับพระราชทานถวายวิสัชนา 4 ประการ โดยอัตถกามตา สอนให้ผู้อื่นสนใจประโยชน์แก่สังคม และมีแนวทางในการประพฤติปฏิบัติที่เหมาะสม สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าตรั
ขันติ: ความอดกลั้นและความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์
335
ขันติ: ความอดกลั้นและความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์
(เจริญ ญาณวรเถร) สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ พ. ศ. ๒๔๗๖ ๓๔๐ ขันติ ในปีนี้ (พ.ศ. ๒๔๗๖) จะเลือกธรรมมารับพระราชทานถวายวิสัชนา ๓ ประการ คือ ๑ โสรัจจะ ๑ รัฏฐาภิปาลโนบาย ๑. ขันติ นั้น คือความอดกลั้นต่อวัตถุไม่เป
ในการศึกษาเกี่ยวกับขันติในปี พ.ศ. 2476 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของขันติในการรักษาความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์ และการควบคุมอารมณ์เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้ง โดยพระองค์ได้ยกตัวอย่างธรรม 4 ป
พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย
358
พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๖๓ พระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย จัดเป็นมงคลวิเศษที่ ๓ มีบรรยายดังรับพระราชทานถวายวิสัชนามานี้ ธรรม ๓ ประการ คือ ไมตรี ๑ สัจจะ รัฏฐาภิบาลโนบาย ๑ เป็นคุรสมบัติ
บทความนี้กล่าวถึงพระราชจรรยาส่วนรัฏฐาภิบาลโนบาย ที่จัดเป็นมงคลวิเศษที่ ๓ ซึ่งมีพื้นฐานจากธรรม ๓ ประการ ได้แก่ ไมตรี สัจจะ และรัฏฐาภิบาลโนบาย โดยเชื่อกันว่าเป็นคุรสมบัติอันล้ำเลิศ ที่นำมาซึ่งวุฒิสิริสว
การวิเคราะห์รัฏฐาภิบาลโนบาย
363
การวิเคราะห์รัฏฐาภิบาลโนบาย
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ៣៦៨ รัฏฐาภิบาลโนบายนี้ เป็นเหตุเจริญรุ่งเรืองมั่นคงแห่งพระราชอาณาจักร จัดเป็นมงคลอัน ยวดยิ่ง นับเป็นที่ ຕ ธรรม ๓ ประการ คือ ธัมมกามตา ความเป็นผู้ใคร่ธรรม ๑ อัตถ
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของรัฏฐาภิบาลโนบายที่ส่งผลต่อการเจริญรุ่งเรืองและมั่นคงของพระราชอาณาจักร พระองค์ได้ทรงประทานวิสัชนาที่ชัดเจนถึงธรรม ๓ ประการ ได้แก่ ธัมมกามตา, อัตถกามตา และรัฏฐาภิบาลโนบาย ซึ
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
15
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 227 วากยารัมภนิบาต ๒. ถ้าความท่อนต้นที่แสดงไว้ยังไม่หมดความ เป็นเหตุให้ถาม ให้วิสัชนากันร่ำไป จึงอธิบายต่อเสียในท่อนหลังทีเดียว ไม่ต้องให้ ถาม, แต่ไม่ได้อธ
เนื้อหาในส่วนนี้อธิบายถึงวากยารัมภนิบาต ซึ่งเป็นการอธิบายความในท่อนต้นที่มักจะนำไปสู่การถาม เพื่อการวิสัชนาต่อเนื่องในท่อนหลัง โดยมีการใช้คำว่านิบาต เช่น หิ, จ, ปน เพื่อเชื่อมโยงความเข้าใจในบทความที่ก